रॉ फाइल

आपल्याकडच्या प्रत्येक दहशतवादी कारवाईमागे इंटर सर्व्हिस इंटेलिजन्स (आयएसआय) या पाकिस्तानी गुप्तचर संस्थेचा हात असतो, असे म्हणण्याची पद्धत आहे. तशीच रीत पाकिस्तानातही आहे. तेथील प्रत्येक दहशतवादी हल्ल्यामागे रिसर्च अँड अँनालिसिस विंग (रॉ)चा हात आहे, असे म्हटले जाते. तीन वर्षांमागे लाहोरमध्ये अहमदींवर भीषण हल्ला झाला होता. ८० लोक त्यात मारले गेले होते. तर पाकिस्तानमधील ‘द नेशन’ या इंग्रजी दैनिकात पहिल्या पानावर ती हल्ल्याची बातमी होती आणि शेवटच्या पानावर पाकिस्तानात ३५ हजार रॉ एजंट कार्यरत अशा ठळक मथळ्याची सविस्तर बातमी होती. रॉच्या बाबतीत तिथे हे असे नेहमीच म्हटले जाते. कारण ते सोयीचे असते. कदाचित ते खरेही असेल, पण त्याबद्दल कोण खात्रीपूर्वक सांगणार?

Read more...

रांगडा आणि रुमानी!

नाना पाटेकरांची एक प्रतिमा आहे. रांगडा आणि परखड मनुष्य अशी. ते मोठे अभिनेते आहेतच. पण तिथंही पुन्हा हीच प्रतिमा आहे. तिथं त्याला फक्त एक जोड असते. हळव्या रोमँटिकपणाची. नाना कविता-बिविता म्हणू लागतात, तेव्हा भलतेच उबदार वाटतात. धनगरी घोंगडीसारखे. या प्रतिमांमुळं होतं असं, की नाना आपले वाटता वाटता, त्यांचा दरारा वाटू लागतो. प्रत्यक्ष बाळासाहेबांना चार शब्द सुनावण्याची ऐपत असलेला हा मनुष्य. त्यांच्या फटकळ वाणीचा दरारा वाटणारच.

नानांच्या अंधेरीच्या घरी जाताना त्यामुळे थोडी धाकधूकच होती, की त्यांचा मूड असला तर बरं. रस्त्यात चार ठिकाणी पत्ता विचारत पोचलो, तेव्हा संध्याकाळ झाली होती. इमारतीच्या खालून संपादकांनी त्यांना मोबाईल लावला. त्यांनी खिडकीतून खाली डोकावलं आणि खणखणीत साद दिली – गिरीश...

म्हटलं, व्वा! अंधेरीच्या उच्चभ्रू सोसायटीत अशी वरून जोरात हाक मारणं हे टिपिकलच!

Read more...

अश्लीलतेच्या नावाने....

(पूर्वप्रसिद्धी : लोकप्रभा, १४ सप्टे. २०१२)

|| १ ||

एकंदरच सध्या श्लील-अश्लील असा काही धरबंध उरलेला नाही. धर्म व संस्कृतीची चाड राहिलेली नाही. रोजची वृत्तपत्रं (उदा. चित्रपट पुरवण्या), चित्रपट (कुणा एकाचं नाव सांगता येईल का इथं? सगळेच म्हणा ना... डर्टी पिक्चर वगैरे!), नाटकं (उदा. फुल्या फुल्याच्या मनीच्या गुजगोष्टी. हे नाव चारचौघात उच्चारणंही कसंसंच वाटतं!), जाहिराती (उदा. कामसूत्र वगैरे) यांपासून साहित्यापर्यंत सर्वत्र अश्लील धुडगूस चालू आहे. लोक वाट्टेल तसं ग्राम्य वागत आहेत. पेयपानगृहांपासून समुद्रकिना-यांपर्यंत सर्वत्र सनातन भारतीय परंपरेला हरताळ फासण्याचे असभ्य उद्योग सुरू आहेत. हे सगळं थांबलं पाहिजे. ही असंस्कृतता आपण बंद केली नाही, तर पाच हजार वर्षांच्या भारतीय परंपरेचे पाईक होण्याची पात्रता आपल्या अंगी नाही, असंच म्हणावं लागेल. हे कदापि चालणार नाही. हे आम्ही सहन करणार नाही....

असे काही ज्वलजहाल सुविचार आपल्या मनात खदखदत असतील, तर मग आपल्यापुढं एकच पर्याय राहतो. तो म्हणजे ही सगळी अश्लीलता, असभ्यता, असंस्कृतता, ग्राम्यता मुळापासून निखंदून काढण्याचा. आता हे निर्मूलनाचं संस्कृती बचावो काम करायचं तर त्याची सुरुवात कुठूनतरी, म्हणजे खरं तर सुरुवातीपासूनच करायलाच पाहिजे. तेव्हा मग ही सुरूवात शोधणं आलं.

Read more...

पुलं इतिहासजमा झाले आहेत काय?

(पूर्वप्रसिद्धी - रविवार लोकसत्ता, ६ नोव्हेंबर २०११)

पुलं इतिहासजमा झाले आहेत काय, हा प्रश्न तसा संतापजनक आहे. पुलं म्हणजे मराठी संस्कृतीची समृद्ध साठवण आहे. आजच्या भाषेत सांगायचे, तर महाराष्ट्राचे 'आयकॉन' आहेत. मराठी रसिकतेचे मानिबदू आहेत. 1942 पासून आजतागायत मराठी वाचकांच्या काही पिढ्यांना त्यांच्या विनोदाने शहाणीव दिलेली आहे. अशा परिस्थितीत ते, म्हणजे त्यांचे लेखन इतिहासजमा झाले आहे काय, असे विचारणे कुणासही वाह्यातपणा वाटू शकतो. पण आज अनेक ठिकाणांहून, खासगी वाड्मयीन चर्चातून हा प्रश्न समोर येताना दिसतो. त्या प्रश्नाचा सोपा अर्थ एवढाच असतो, की पुलंचे साहित्य आजच्या, समाजातील मध्यमवर्ग नामशेष होऊ घातलेल्या काळात शिळे झाले आहे काय?


Read more...

आम्ही हतबल!

या क्षणी मनात फक्त प्रश्‍नांचं जंजाळ आहे...
का? आम्हीच का? मुंबईच का?

माहीत आहे, की मुंबई देशाची आर्थिक राजधानी आहे. तिच्यावर घाव घातला, की तो सर्वांच्याच वर्मी बसतो. पण तरीही का?

म्हणजे घाव घालायला काही कारण तर पाहिजे. नुसतीच दहशत पसरवायची? निरुद्देश? पण हेही माहीत आहे, की उद्देशहीन काहीही नसतं. पण "त्यांना' जे हवंय ते देणं कुणाच्याही हाती नाही. कोणालाच ते शक्‍य नाही, हे तर लख्ख स्पष्ट आहे; पण तरीही ते जीव खाऊन घाव घालत आहेत.

ते कोण करतं, म्हणजे कोणती संघटना करते, इंडियन मुजाहिदीन की लष्कर-ए-तय्यबा याला खरं तर तसा काहीही अर्थ नाही. दहा तोंडांचा साप. कोणत्या तोंडानं चावला, यानं काय फरक पडतो? सगळे सारखेच आहेत. सगळे एकच आहेत. प्रश्‍न इतकाच आहे, की त्यांना हवंय तरी काय? फक्त सूड? कुठल्या तरी क्रियेवरची केवळ प्रतिक्रिया? सध्या तरी तसंच दिसत आहे; पण हे सूडचक्र असं किती काळ फिरत राहणार? सृष्टीच्या अंतापर्यंत?
प्रश्‍न आणि बरेच प्रश्‍न...


Read more...